Konferencja 'Borowiackie Szlaki w Rezerwacie Biosfery Bory Tucholskie'

W wyniku projektu realizowanego przez Powiat Tucholski w partnerstwie z Gminą Brusy i Gminą Czersk Bory Tucholskie wzbogaciły się o następujące elementy:

• 90 miejsc postojowych w 20 lokalizacjach, 
• 21 punktów wyposażonych w wiaty, ławki i stojaki na rowery,
• 540 km odnowionych lub utworzonych szlaków turystycznych,
• 150 „mówiących kamieni” znakujących ciekawe turystycznie miejsca,
• 64 tablice terenowe oparte na światowych wzorcach,
• przebudowany teren przy Punkcie Informacji Turystycznej w Tucholi,
• internetowy portal turystyczny z danymi geograficznymi,
• aplikacja turystyczna na smartfony,
• kompleksowe badanie ruchu turystycznego,
• wyjazd studyjny, warsztaty szkoleniowe, prezentacje i publikacje projektowe,
• promocja na międzynarodowych i krajowych konferencjach.

W konferencji udział wzięło ponad 30 osób reprezentujących zespół projektowy lidera i partnerów, samorządy i organizacje zaangażowane w realizację projektu, instytucje zaangażowane w ochronę przyrody, instytucje wykorzystujące ją do celów gospodarczych oraz prowadzące edukację przyrodniczą. Dodatkowo przybyli przedstawiciele sąsiednich samorządów oraz Lokalnych Grup Działania wspierających rozwój zrównoważonej turystyki w rezerwacie biosfery (LGD Sandry Brdy i LGD Bory Tucholskie). Zmiany składu Polskiego Komitetu Narodowego Programu MaB spowodowały, iż dotychczasowy jego wiceprzewodniczący, prof. Roman Soja, w ostatniej chwili odwołał swój udział, przesyłając jednocześnie życzenia dalszych owocnych działań. Podobne życzenia organizatorzy otrzymali od prof. Sławomira Ratajskiego, Sekretarza Generalnego Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Ograniczona liczba miejsc nie pozwoliła na zaproszenie szerszej publiczności, która mogłaby być zainteresowana tematem konferencji.

Zgromadzonych gości przywitał Wiktor Metkowski, Wicestarosta Tucholski. Koordynator Projektu, Karol Gutsze, przedstawił genezę jego powstania oraz modułową strukturę działań. Przybliżył też zgromadzonej publiczności część modułów, takich jak „mówiące kamienie” czy promocja. Wyniki badania ruchu turystycznego przedstawiła Monika Kwiecińska z firmy SOMA, o odnawianiu oznakowania szlaków i poprawie ich przebiegu opowiedział Tadeusz Frymark z PTTK Szlak Brdy, a dr Robert Brudnicki omówił podstawowe zasady „interpretacji dziedzictwa” oraz nowoutworzonego systemu tablic terenowych. Wycieczka studyjna na „Szlak Trzech Akweduktów” i do rezerwatu „Jeziorka Kozie” pozwoliła na obejrzenie w terenie przykładowych elementów projektu. Doskonała atmosfera spotkania wywołała gorącą dyskusję, podczas której Regionalny Konserwator Przyrody Marek Machnikowski nie tylko tłumaczył różnice pomiędzy różnymi formami ochrony przyrody czy podstawowe zasady prawidłowego sporządzania raportów oddziaływania na środowisko, ale też oferował współpracę Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska przy prowadzeniu akcji edukacyjnych dla mieszkańców. W dyskusji aktywnie uczestniczył także przedstawiciel Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, zwracając uwagę na konieczność łączenia ochrony przyrody z gospodarczą funkcją lasów. Miłosz Deptuła z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członek zespołu prof. Nienartowicza – jednej z kluczowych osób, którym zawdzięczamy utworzenie rezerwatu biosfery – wyjaśnił przyczynę zanikania wrzosowisk w Borach Tucholskich oraz opowiedział o planowanej w 2015 roku w Toruniu międzynarodowej konferencji dotyczącej rezerwatów biosfery. W dyskusję włączali się wszyscy zgromadzeni, trudno więc jest przytoczyć pozostałe pojawiające się wątki. Ważną refleksją było wielokrotnie powtarzane stwierdzenie, że warto jest realizować wspólne, partnerskie projekty, gdyż działania na rzecz ochrony przyrody i rozwoju turystyki nie dają się ująć w sztywne ramy administracyjne czy organizacyjne. Karolina Kawczyńska, opiekunka projektu z ramienia Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, zwracała uwagą na fakt, iż projekty stanowiące kontynuację udanych działań (do których zalicza się projekt „Borowiackie Szlaki”), mają większą szansę na otrzymanie dofinansowania w następnych konkursach.

Oprawę konferencji zapewniło nie tylko piękne pałacowe otoczenie, łączące uroki przyrody i dziedzictwa kulturowego Borów Tucholskich. Na rozpoczęcie uczestników przywitał głos rogów myśliwskich – zagrał na nich znany nie tylko w Europie tucholski zespół hejnalistów myśliwskich „Jenot” prowadzony przez Piotra Grzywacza. Po pierwszej części konferencji można było podziwiać „Panny z Borów” – kolekcję współczesnych sukien ślubnych prezentujących tradycyjny haft borowiacki. Jedwabna kolekcja przygotowana pod okiem Renaty Borowieckiej-Gutsze, wielokrotnie nagradzanej za pomysł i realizację projektu „Bory Tucholskie – na szlaku mody” (w ramach którego kolekcja powstała), idealnie komponowała się z pałacowymi wnętrzami – choć wcześniej dostrzeżona były także na międzynarodowych targach mody i profesjonalnych pokazach w Łodzi, Poznaniu czy Bydgoszczy. Serwowana w plenerze pieczeń z dzika w sosie żurawinowym i inne lokalne specjały przypominały, że kuchnia borowiacka jest także jednym z elementów dziedzictwa kulturowego tego regionu.

Zrealizowana konferencja była wspaniałym akcentem wieńczącym trzyletnie wysiłki związane z przygotowaniem i realizacją projektu "Borowiackie Szlaki". Stanowiła ona doskonałą zachętę do wypracowania wspólnej koncepcji dalszych działań przyczyniających się do promocji idei Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie, odwołując sią zarazem do wielu już sprawdzonych w kończącym się projekcie rozwiązań.

Przygotował Wydział Promocji i Sportu